State of Flux verheugd zich op het verwelkomen van de Universiteit van Stuttgart in Amsterdam-Noord van maandag 31 oktober tot vrijdag 4 november 2016. Een groep van drie docenten en ±20 studenten van de faculteit Stedenbouw zal zich een week lang onderdompelen in de plannen, achtergrond en huidige situatie van het Buikslotermeerplein-gebied. De excursie is onderdeel van een langdurige module waarin de toekomstige stedenbouwkundigen zich verdiepen in actuele stedelijke thema’s zoals de inclusieve stad, een sociale economie, de verhouding tussen stad en regio, hybride publieke ruimten, urban commons, etc in relatie tot dit gebied. Het doel is te komen tot stedelijke plannen voor de korte en lange termijn dat als inspiratie kan dienen voor mogelijke interventies in de toekomst.

State of Flux gaat, in opdracht van de gemeente Utrecht, aan de slag met het Berlijnplein in het nieuwe Leidsche Rijn Centrum. Het bureau legt voor eind 2016 een programmastrategie voor 2017-2018 neer, waarvoor cultuur de basis vormt. De strategie komt tot stand in samenwerking met betrokkenen waaronder wijkpioniers, bevlogen bewoners en culturele instellingen.

De missie van de gemeente is het realiseren van “een bruisend cultureel programma dat toe werkt naar een gebouwde culturele voorziening in Leidsche Rijn Centrum”. Leidsche Rijn is de grootste vinexlocatie van Nederland. Het Berlijnplein ligt precies op de grens tussen bestaande en nieuwe stad. Het doel is deze connectie te optimaliseren. State of Flux heeft de opdracht gekregen hiervoor een plan van aanpak neer te leggen met programmering voor de komende twee jaar en een aanvullend advies over de mogelijke ruimtelijke vertaling die (van hieruit) nodig is op locatie.

In opdracht van Aorta organiseert State of Flux de City Talk ‘Publieke Ruimten: verbinder van vele wensen’. Deze vindt plaats op 14 september 2016, vanaf 20 uur in Huis Utrecht.

Het gebruik van onze publieke ruimte verandert. Tegelijkertijd betrekken steeds meer partijen bewoners en ondernemers bij het ontwerpen van pleinen, parken en straten. Wat betekent dit voor de toekomst van onze open ruimten in de stad? En zet de trend van meer betrokkenheid vanuit gebruikers door? Tijdens deze derde City Talk van Aorta wordt gekeken naar de toekomst van onze publieke ruimten als verbinder van vele wensen.

Je kan op straat je laptop open gooien en je mail checken. Pleinen worden ‘waterpleinen’ die overtollig regen moeten opvangen. Steeds meer lokale initiatiefnemers maken parken en pleinen in hun omgeving zelf aantrekkelijker met de buurt. De trek naar de stad zorgt bovendien voor een steeds grotere druk op onze open ruimte. Tegelijkertijd zien we dat ruimtemakers of stadmakers uit eigen initiatief aan de slag gaan met hun omgeving. Denk bijvoorbeeld aan de drie ontwerpers uit Dichterswijk die samen Ringpark-Dichterswijk hebben opgezet. Niet alleen zij zien de noodzaak van het werken vanuit gebruikers. Ook meer gevestigde partijen willen dat publieke ruimten beter aansluiten op wensen uit de stad. Zo heeft de gemeente Utrecht het afgelopen jaar bewoners en ondernemers nauw betrokken bij de herinrichting van de Mariaplaats. Ingenieursbureau Tauw is een interactieve tool aan het ontwikkelen om opdrachtgevers en gebruikers meer inzicht te geven –en een grotere rol- in de keuzes rondom klimaatadaptief ontwerpen.

• De (ideale) relatie tussen tijdelijke ingrepen in de publieke ruimte en structurele planvorming;
• Een zo divers mogelijke groep gebruikers als startpunt voor het programmeren en ontwerpen van pleinen, parken en straten;
• Het creëren van een gevoel van eigenaarschap bij verschillende belanghebbenden voor hun omgeving.

Om deze onderwerpen verder uit te diepen wil State of Flux elk half jaar samenwerken met een student die onderzoek wil doen binnen (één van) deze onderwerpen. Wil jij gebruikers interviewen over hun ideale publieke ruimte en hun rol in het realiseren hiervan? Ben je net als ons nieuwsgierig hoe je bijvoorbeeld tijdelijk groen kan toepassen op een stenen plein? Wil je meer weten over inclusieve methodieken voor planontwikkeling? Of heb je een eigen idee waar je mee aan de slag wilt gaan? Stuur ons je idee voor onderzoek met CV en motivatie. Het soort opleiding dat je volgt vinden wij daarbij minder belangrijk dan ambitie en passie. Hopelijk tot snel!

State of Flux is een pionierende organisatie die pleinen, parken en straten transformeert tot dynamische plekken. Ons doel is het creëren van publieke ruimten waar verschillende mensen en ideeën elkaar als vanzelfsprekend kunnen ontmoeten. Onze missie is een motor te zijn voor inclusieve en inspirerende steden.

The City Makers Summit pooled the knowledge from City Makers all over Europe and demonstrated innovative ways of creating more livable, thriving, resilient and inclusive cities. City Expeditions all over the Netherlands have showcased emerging initiatives focusing on urban farming, social design, the redevelopment of industrial heritage, co-housing, the makers movement, social entrepreneurship, inclusion of refugees, collaborative area development, community enterprises, the circular economy, and so on. Best practices and models of collaboration with multiple stakeholders were be explored and fed into the City Makers Agenda.

State of Flux received some 25 professionals from all over the world to hear about our method of involving a diverse group of stakeholders in revitalizing public space. We showed the Buikslotermeerplein where we’re currently implementing this method and discussed the development of a toolkit to help other citymakers involve their stakeholders in programming public space.

What: City Makers Summit We Learn/ Route Noord

Date: 29th of May, 11-12 am

Location: De Modestraat, Buikslotermeerplein 15-17, Amsterdam

Read here more about how the European City Makers Movement is being continued.

In de paper vertellen we over onze focus bij stedelijke ontwikkeling: de publieke ruimte. Publieke ruimten zijn cruciaal voor succesvolle gebieden en daarmee voor succesvolle steden. En –misschien nog wel belangrijker- het creëert de mogelijkheid om een grote diversiteit aan partners in de gebiedsontwikkeling te betrekken. Het is namelijk de plek waar ieders belang vanzelfsprekend samenkomt met een sterker gevoel van gedeeld eigenaarschap als gevolg.

Met een ‘Coalition of the Willing’ van bewoners, ondernemers, maatschappelijke partijen en overheden werken we in co-creatie aan het gebied. Het resultaat is een gedragen opdrachtgeverschap van verschillende partners, een programmastrategie op de korte termijn en een profielschets voor de langere termijn.

Wij stellen dat voor het aangaan van een breed partnerschap een verbreding van het planologische begrip ‘programma’ nodig is. Gezamenlijke gebiedsontwikkeling vraagt namelijk om een gezamenlijke multidisciplinaire ‘programmering': de horeca- ondernemer pakt zijn terras aan, de bewoner helpt met het groen, de creatieven zetten een festival op, de gemeente pakt de routing aan. Ook vertellen we meer over waarom vaker gestart moet worden met werken vanuit de korte in plaats van de lange termijn.

In de paper gaan we kort in op ‘lessons learned’ uit het toepassen van de methodiek in de praktijk met projecten in Amsterdam (Overhoeks, Buikslotermeerplein en de Tolhuistuin) en Utrecht (Culturele Zondag De Stad de Toekomst). Daarnaast geven we een doorkijk naar de toekomst. Zo werken we aan een toolbox -de Fluxkit- waarmee belanghebbende zelf, in co-creatie hun gebied kunnen (her)programmeren of (her)profileren.

Lees de volledige paper Een nieuwe blik en we horen graag jouw input!

Vijftien jaar plannen bedenken, vijftien jaar stilstand. Je ziet het er aan af. Het Buikslotermeerplein is niet meer wat het was. Het is vergane glorie en verloederde ruimte. En toch. Op een gegeven moment ben ik, ik durf het haast niet te zeggen, een beetje verliefd geworden op die plek. Op de mensen die er voor blijven vechten: de winkeliersvereniging die zich met hart en ziel inzet voor een gezellig winkelcentrum, creatieve ondernemers als De Modestraat die zich hebben gevestigd in het oude Wokrestaurant waar niemand iets van begreep en de vaste klanten die hun week beginnen bij hun favoriete marktkooplui. Verliefd werd ik vooral op die enorme openbare ruimte waar kansen en mogelijkheden voor het oprapen lijken te liggen.

Een kleine twee jaar geleden was ik klaar met zeuren over het Buikslotermeerplein. Het werd tijd voor actie. Ik ging op zoek naar partijen die met me mee wilden denken: bewoners, ondernemers en uiteraard de gemeente. Het resultaat is ‘Grote Plein’ en we zijn er trots op. Vijfentwintig verschillende partijen met 37 mensen zijn nu actief betrokken bij ‘Grote Plein’. Abier organiseert de ‘Culturele Markt’, Samantha haalt voor ‘Schatkaart’ de favoriete plekjes van bewoners op, Brian werkt aan een mooier viaduct en Ruud van de markt helpt keihard mee om dit project tot een succes te maken.

Samen gaan we de komende jaren werken aan een leuker Buikslotermeerplein. Niet wachten op de structurele plannen, maar nu aan de slag is ons motto. We hopen dat nog veel meer mensen zich bij ons aansluiten. Samen klussen aan het mooier maken van het voetgangersgebied op het parkeerveld bijvoorbeeld: tegels eruit, plantjes erin en verven. Of vertel ons je idee voor een activiteit. Het koor Double Dutch uit Noord heeft zich al aangemeld, studenten van het ROC willen onder het viaduct werk laten zien geïnspireerd op Banksy en Manuel gaat timmeren en bouwen met de kinderen.

En dan maar hopen dat de structurele plannen over een aantal jaren eindelijk uitgevoerd gaan worden. Dat we een winkelcentrum krijgen waar diversiteit aan winkels, ondernemers en klanten de boventoon voert. Dat gegrond is in Amsterdam-Noord en tegelijkertijd een groot publiek van buiten trekt. Een Noords winkelcentrum waar bewoners hun feesten kunnen vieren en publiek van buiten een mooi dagje uit kan beleven.

In de tussentijd? Vier de zomer met ons en werk en denk mee aan een mooier en fijner plein. Op 28 mei starten we met het eerste seizoensprogramma: ‘Zomer van ’t Grote Plein’. Dirk van Gallow Street komt spelen, Marcia organiseert een speurtocht voor kinderen, Jumping Fun brengt zijn springkussen, Mick van Il Pecorino levert heerlijke verse koffie, Patricia Sandaal van het Sociaal Restaurant zorgt voor mierzoete suikerspinnen en de markt heeft Ramin Kokkie weer uitgenodigd om voor lekkere hapjes te zorgen. Potverdikkie: ik krijg er zin in. Hoop tot dan!

PS: heb jij nog een mooie anekdote over het Buikslotermeerplein. Iets wat je daar hebt beleefd, iemand die je hebt ontmoet of een winkel waar je altijd graag kwam? Laat het ons weten. We delen graag jouw verhaal. (mail naar [email protected] o.v.v. Mijn Buikslotermeerplein)

Donica Buisman, initiatiefnemer Grote Plein

Opening grote Plein: 28 mei 10-16 uur/ grand opening 13 uur/ op de markt

Zomer van ‘t Grote Plein: 28 mei t/m 16 juli

Elke woensdag kinderactiviteiten en samen klussen en elke zaterdag programma

www.groteplein.nl/ www.facebook.com/groteplein

[foto: Hans van der Vliet]

We zijn aan de slag! December 2015 was de programmastrategie voor het Buikslotermeerplein klaar. Trots zijn we: op alle mooie mensen die hieraan hebben bijgedragen en de energie die voortkwam uit het proces. 28 mei gingen we officieel van start met ‘Grote Plein’. De nieuwe naam voor de uitvoer van de programmastrategie. Elk seizoen programmeren we activiteiten met bewoners en ondernemers en werken we aan het verbeteren van de openbare ruimte.

In de ‘Zomer van ‘t Grote Plein’ bracht State of Flux met o.a. Stichting Cleopatra, Marcia San-A-Jon van Kids Wishing Well, Proeftuin de Luwte, De Lokatie en bewoners uit Plan Van Gool elke woensdag programma ‘Voor de Kids, elke zaterdag evenementen’ en werd er samen geklust aan het gebied. Het voetgangersgebied bij het parkeerveld is opgeknapt i.s.m. onder andere het ROC, de Volksbond, Kwekerij Jonkman en aannemersbedrijf Wagelaar. De gemeente Amsterdam, markt Buikslotermeerplein, Stichting DOEN, het Breedschap en woningcorporatie Ymere sponsorden Grote Plein.

Tijdens het najaar- en winterprogramma van 2016 gaan we verder met het ontwikkelen van evenementen i.s.m. belanghebbenden en werken we met hen aan het opknappen van het viaduct en het toevoegen van speelelementen voor kinderen.

Met de programmastrategie-methodiek gaat State of Flux met zo’n twintig belanghebbenden aan de slag om hun publieke ruimte op de korte termijn te verlevendiging. Het Buikslotermeerplein is een oud winkelcentrum waar 15 jaar planontwikkeling tot stilstand heeft geleid. Verloederde openbare ruimte, leegstand en onveiligheid is het gevolg. Met de programmastrategie brengen we daar verandering in.

September 2015 was er een ‘Coalition of the Willing’ van eenentwintig partijen voor het Buikslotermeerplein. Bewoners, winkeliers, kennisinstellingen, de markt, gemeentelijke partijen, culturele organisatie en woningbouwcorporaties kwamen tijdens vier diners bij elkaar om samen aan de slag te gaan. Het doel: een gedragen programmastrategie neerleggen en gezamenlijk werken aan de uitvoer.

December 2015 was de programmastrategie klaar. Een gedragen plan neergelegd door 21 organisaties, 30 deelnemers, 10 creatieven en meer dan 100 ideeën vanuit het publieksevent. Met plankaarten voor de markt, het parkeerveld, het stationsgebied en de zij-ingangen van het winkelcentrum. Lees hier de volledige Programmastrategie Buikslotermeerplein.

Vol trots hebben we ervaren dat de manier waarop je mensen betrekt hét verschil maakt. We zagen co-creatie trajecten vol energie met een continue stroom van nieuwe ideeën en een groot enthousiasme om aan de slag te gaan. Gezamenlijk opdrachtgeverschap, één-op-één gesprekken en vooral bijzondere co-creatiediners bleken de sleutel.

Co-creatie

Ik ben sinds 2006 bezig met co-creatie. Ik besefte me dat goede ideeën vanuit verschillende invalshoeken komen en dat uitvoering draagvlak vereist. In de afgelopen tien jaar heb ik verschillende vormen toegepast. Tijdens het programmeren van de Culturele Zondag De Stad De Toekomst in Utrecht en de samenwerking met Jaap Modder voor Overhoeks, zag ik het licht. Om met een gebied aan de slag te gaan, moet je een groep van maximaal twintig mensen om je heen verzamelen. Een groep waarvan iedereen een eigen belang heeft en die zich wil inzetten om die plek beter te maken. Intrinsieke motivatie is de basis, samenwerking de katalysator, de ideeën vormen het hart. Tijdens diners gaan mensen in gesprek over identiteit, programma en ‘wie doet wat’. Het is dé manier om de beste ideeën te krijgen en ware betrokkenheid te genereren.

Publieke ruimte

State of Flux ging in 2012 van start vanuit de overtuiging dat programmering en stadsontwikkeling een sterkere coalitie moesten aangaan. De ervaring leerde dat alleen een mooi ontwerp niet voldoende was. Sterker nog: deze kan zelfs een demotiverend effect hebben op het gebruik. In de afgelopen jaren ben ik, samen met mijn team, op zoek gegaan naar de kern van deze overtuiging en naar een manier van werken die leidt tot gezamenlijk draagvlak en gezamenlijke uitvoer. De kern bleek te liggen in de publieke ruimte: de plek waar al die belangen als vanzelfsprekend samenkomen, met als gevolg vanzelfsprekend mede-eigenaarschap.

Programmering

Een zo laag mogelijk abstractieniveau is cruciaal: het geeft de mogelijkheid om echt samen aan de slag te gaan. Geen planvorming voor over tien jaar en niet alleen het structurele ontwerp maar ook kleine interventies. Oftewel ‘wat kunnen we morgen, zelf doen?’. Iedereen kan een bijdrage leveren aan programmering die de huidige verblijfsplek verbetert en meer reuring creërt. De horeca-ondernemer pakt zijn terras aan, de bewoner helpt mee met het planten van plantjes, de creatief zet een festival op, de gemeente pakt de routing aan. Zo werk je allemaal op strategische wijze samen om een plek beter te maken. Je kan er natuurlijk ook voor kiezen je op één discipline te focussen, zoals we met de culturele programmastrategie voor Overschie in Rotterdam hebben gedaan.

Waardecreatie

Wij zien alleen maar win-win situaties ontstaan vanuit prachtige processen. Noem het werken in de tussentijd, tijdelijkheid of met flexibel programma: met een aanpak op de korte termijn kan je snel aan de slag én doe je kennis op voor het verbeteren van het gebied op de lange termijn. Op het Buikslotermeerplein zijn we nu druk bezig met de uitvoer van de programmastrategie. Vanaf voorjaar 2016 laten we daar zien wat mensen die samenwerken, zelf teweeg kunnen brengen.

Wil je meer weten? Neem contact met me op via [email protected].

[foto’s: Hans van der Vliet, ArjenJan Stada en Hanne Nijhuis]

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, is bezig met een drieluik over het programmeren van publieke ruimten: een boek, een toolkit en de praktijk –het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. In ‘Notes to Self’ vertelt ze over haar ervaringen en de kennis die ze opdoet. Het doel: delen en leren.

Volg Donica via Twitter, Facebook of geef je op voor de nieuwsbrief van State of Flux.