Het is tijd om te gaan praten over de veranderende rol van cultuurpodia in de stad. Niet als kunstpaleizen maar als onderdeel van de samenleving. Als samenwerkende organen tussen verschillende organisaties in de stad. Als 24/7 ontmoetingsplek voor creatieven, als podia waar de leefwereld van al onze inwoners weerspiegeld wordt.
Gebeurt er al veel? Ja. Gebeurt er genoeg? Blijkbaar niet, want het draagvlak voor onze theaters, poppodia, concertgebouwen en musea is veel te laag. Te laag bij subsidiegevers en vooral te laag bij een te groot deel van onze bevolking.
Verbintenis
Wat te doen? Er zijn vele antwoorden mogelijk. Ik zeg: er moet een nauwere verbintenis komen tussen onze instellingen en hun omgeving: hun stad, hun buurtbewoners. Wanneer elk van onze podia zorg zouden dragen voor het betrekken van zijn directe omgeving dan zou het draagvlak voor onze culturele centra snel vergroten. Zo blijven deze organisaties bovendien vanzelf op de hoogte van trends in de samenleving.
Volgens mij moeten onze cultuurpodia, naast het vertonen van kunst, twee taken vervullen.
Ontmoetingsplekken
Allereerst: een ontmoetingsplek zijn. Met een horecafunctie die de identiteit van het podium weergeeft én aansluit bij de gebruikers uit de omgeving. Zoals bijvoorbeeld bij de Rotterdamse Schouwburg www.rotterdamseschouwburg.nl of Podium Mozaiek in Amsterdam.
De drempel van het podium kan verder verlaagd worden met kleine optredens en publieke gesprekken op deze ontmoetingsplek. Voor het samenstellen van dit programma is cocreatie met kunstenaars, bewoners en trendsetters uit andere disciplines een perfect middel om draagvlak en nieuwe invalshoeken te creëren. Ook de samenwerking met vakgebieden als duurzaamheid en zorg op bijvoorbeeld themafestivals leidt tot nieuwe verbindingen in de stad en interessante programmering.
Voor deze manier van werken is trouwens wel een andere gemeentelijke aansturing nodig. Daarom worden in de gemeente Nijmegen de prestatie-eisen grotendeels losgelaten en culturele organisaties beoordeelt als ketenintendanten http://www2.nijmegen.nl/content/1289529/cultuurvisie_cv024_werken_in_ketens. Ze krijgen de verantwoordelijkheid samen te werken met andere culturele instellingen en partijen als onderwijs en welzijn.
Programmeer de stad
Ten tweede: programmeur van de stad zijn. Letterlijk. Dus niet alleen programmeren binnen de eigen vier muren, maar naar buiten trekken, de wijde wereld in. Het doel is vooral de directe omgeving te betrekken en verbonden te worden met de plek waar je deel van uit maakt. Dit kan de wijk zijn of de stad.
Amsterdam geeft ons een aantal goede voorbeelden. Want hoe zouden onze steden er uit zien wanneer podia vaker hun eigen stoep zouden programmeren zoals het Theaterfestival in Amsterdam afgelopen jaar deed http://www.tf.nl/nl/tf-extra/balkonscenes2.aspx? En hoe zouden onze wijken eruit zien als meer podia festivals in de wijk zouden creëren zoals Winters Binnen in Amsterdam-Noord http://www.wintersbinnen.nl/? Of de verbinding tussen hun kunst en de stad zouden maken zoals het Rijksmuseum in hun rijksrondvaart waar je de Gouden Eeuw op het water kan beleven https://www.rijksmuseum.nl/nl/nu-in-het-museum/rijksrondvaart.
Win-win
Ik werd enkele jaren geleden verliefd op de Tolhuistuin www.tolhuistuin.nl. Waarom? Omdat het een op zich zelfstaande horecafunctie en openbaar park heeft, een multidisciplinair cultuurcomplex is, en een creatieve broedplaats. Oftewel alle faciliteiten zijn aanwezig voor het creëren van diverse ontmoetingen. Bovendien maakt het programma’s met de gebruikers uit de omgeving en bovenal ook voor én in deze omgeving. Heb je bijvoorbeeld ‘De Wasserette’ al eens gezien http://www.youtube.com/watch?v=MPd24JEydwo? Een zeer populaire slapstick theatersoap over de Van der Pekbuurt, de buurt van de Tolhuistuin, die elk jaar plaatsvindt in een ander café in deze wijk.
Het is slechts een van de voorbeelden die dit nieuwe cultuurcomplex tot een bijzonder podium maken. Niet met nieuwe waarden, maar juist met het terugbrengen van de menselijke maat, de verbinding en de ontmoeting. Het brengt kunst terug tot waar het hoort te zijn: als deel van de cultuur van mensen die je tegelijkertijd met nieuwe culturen en kunstvormen in aanraking probeert te brengen. En de stedelijke omgeving wordt er ook nog eens interessanter van.
Blog: Donica Buisman
