2015 was voor State of Flux een spannend jaar. Wij hebben drie projecten opgestart om het gebruik van publieke ruimten in onze steden te maximaliseren. Alle projecten brengen we in 2016 naar ‘the next level': met het Buikslotermeerplein gaan we van start met de uitvoer van de gezamenlijke programmastrategie, de vervolgaanvraag voor de doorontwikkeling van de toolkit ligt bij het Stimuleringsfonds en voor het boek hebben de eerste interviews plaatsgevonden.

Praktijkcase Buikslotermeerplein Amsterdam-Noord

State of Flux gaat -in co-creatie met belanghebbenden- het Buikslotermeerplein de komende jaren op een hoger plan te tillen. Ons middel: strategisch programmeren op het gebied van design, kunst & cultuur en groen vanuit co-creatie. De bestaande kracht en programmering van het gebied is het uitgangspunt. In samenwerking met een kerngroep van twintig partijen uit het gebied is nu de programmastrategie neergelegd. Vanaf het voorjaar kan je de eerste resultaten zien, dan gaan we van start met evenementen en het verbeteren van verblijfsplekken in het gebied. Al doende leren we steeds meer over het gezamenlijk programmeren van gebieden.

Internationale toolkit publieke ruimte

We gaan een spel ontwikkelen waarmee ook anderen in co-creatie hun publieke ruimte kunnen revitaliseren. Het doel is meer mensen in staat te stellen zelf aan de slag te gaan met hun omgeving. Het Stimuleringsfonds ondersteunde dit project met een startsubsidie vanuit de deelregeling architectuur. Hubbub -a playful design consultancy and studio for playful products- liep mee met het neerleggen van de programmastrategie voor het Buikslotermeerplein en legde -afgelopen december- het design concept voor ‘Fluxkit’ (werktitel) neer. “Fluxkit is a physical toolbox for engaged citizens to collaboratively create programmes for their public spaces.”. In maart hopen we een honorering te krijgen van het Stimuleringsfonds voor de doorontwikkeling van deze internationale toolkit. Dan begint de zoektocht naar testcases in binnen- en buitenland.

Boek programmeren publieke ruimte

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, schrijft een boek over het programmeren van publieke ruimten. Over het belang van onze publieke ruimten voor de stad, hoe de nieuwe samenleving vraagt om nieuwe manieren van ontwerpen en de noodzaak van programmering voor een innovatieve en verbonden samenleving. Haar visie en ervaringen koppelt ze aan vakliteratuur en interviews met experts op het gebied van publieke ruimten en programmering. Begeleider: prof. dr. René Boomkens (UvA).

13 februari 2015

Vandaag had ik een gesprek met Lieke Timmermans. Een PR-dame die ik zeer hoog heb zitten. Hoofdvraag van Lieke was: wat maakt jouw boek anders dan anderen? Na veel peentjes zweten was dit mijn antwoord:

Er is een boodschap die niet hard genoeg en vaak genoeg geschreeuwd kan worden voordat we allemaal weer in oude patronen vervallen: meer aandacht voor de publieke ruimten in onze steden, een fundamentele shift van hardware naar software, weg met de hokjes tussen disciplines en een nieuwe democratisering van het proces waarin de gebruikers zelf betrokken zijn en invloed kunnen uitoefenen. En daar heb ik zelf dan natuurlijk een heel specifieke methodiek voor, maar daarover later meer.

Waar is het fout gegaan? Feit is dat onze omgeving de afgelopen decennia ontwikkeld is vanuit stenen, vanuit koude data, vanuit een ultieme maakbaarheidsgedachte. Maar het past niet bij ons mensen. Overal zie je nu de tegenreactie. Ook in het ontwikkelen van onze eigen omgeving. Meer en meer burgers pakken zelf de handschoen op aangewakkerd door een crises waarin meer en meer instituties hun taken wilden overdragen. Veelal puur geldgedreven. Nu het geld er weer meer schijnt te zijn, lijken de oude reuzen weer in hun oude patronen te vervallen. Controle daar gaat het over.

Maar wij mensen bestaan niet bij de gratie van controle. Die moet er zijn ja, maar we leven, nee bestaan, bij de gratie van het loslaten, van betrokkenheid, van eigenheid. Het is een fantasie van velen om te leven in een werelddeel waar de zaken wat losser zijn, waar je meer mag zijn! Natuurlijk als je daar eenmaal bent wil je vast weer meer controle, maar zeker in Nederland zijn we behoorlijk doorgeslagen in maakbaarheid, in pennenlikkerij. Maar het past niet, het voegt niet.

Dit merk ik zelf het sterkst in de verlengstukken van mijn eigen thuis: het veldje achter mijn huis, het park aan de overkant en het winkelcentrum in de buurt. Allemaal plekken die geen ziel lijken te hebben. Ook hier willen we onze stempel op kunnen drukken. Niet dat ik wil dat deze plekken mijn identiteit volledig gaan weerspiegelen, want ik wil daar ook mijn buren kunnen ontmoeten en die zijn gelukkig niet allemaal zoals ik. Het moet een plek zijn die de ziel van de gemeenschap weerspiegeld. Onze wensen en onze verlangens. Een plek waar we ons thuis kunnen voelen. Nu zijn veel van onze pleinen en parken ontwikkeld vanuit het beeld dat íedereen zich er thuis moet kunnen voelen, het resultaat: plekken die van niemand zijn. Nee, geef ons een omgeving die net zo uniek is als wijzelf, die uitstraalt waar wij als gemeenschap voor staan en waar we anderen in die gedeelde omgeving kunnen ontmoeten. Dat kan, maar dan moet er wel een totaal andere praktijk van ontwerpen komen.

Dit betekent namelijk nog iets veel anders, misschien wel nog veel fundamenteler. In steden waarin 50% van de bevolking nieuwe Nederlanders zijn –allochtonen- wordt 100% van de stad gebouwd vanuit een autochtoon wereldbeeld. Toch? Ik zie geen andere praktijk namelijk. Maar hoe zouden onze steden eruit zien als we dit als gemeenschap zouden ontwikkelen, als al onze ideeën en culturen een plek zouden krijgen in het publieke domein. Dat leidt toch tot veel interessantere en meer verbonden publieke ruimten en steden?

Maar goed: vind ik dit nu zelf bijzonder genoeg voor een boek? Is het niet een antwoord waar velen mee bezig zijn? Toch blijf ik het gevoel houden dat er iets fundamenteels nog niet verteld wordt, het zit hem deels in de laatste alinea maar er is meer. Ik blijf graven. Volgende week mijn eerste afspraak met René Boomkens. Benieuwd wat hij vindt.

[foto: inkijkje in het veldje achter mijn huis]

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, is bezig met het uitwerken van een drieluik over het programmeren van publieke ruimten: een boek, een toolkit en een praktijkcase –het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. In ‘Notes to Self’ vertelt ze minimaal 1x in de twee weken over haar ervaringen en de kennis die ze opdoet. Maximaal 1 A4, 1 uur werk en 600 woorden. Just getting it out there. Het doel: delen en leren.

Volg Donica via Twitter, Facebook of geef je op voor de nieuwsbrief van State of Flux.

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, is bezig met het uitwerken van een drieluik over het programmeren van publieke ruimten: een boek, een toolkit en een praktijkcase –het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. Oplevering: 2016. In ‘Notes to Self’ vertelt ze minimaal 1x in de twee weken over haar ervaringen en de kennis die ze opdoet. Maximaal 1 A4, 1 uur, 600 woorden. Just getting it out there. Het doel: delen en leren.

12 februari 2015

Het is nu drie jaar geleden dat ik State of Flux heb opgericht. Een ontzettend spannende, leuke en leerzame tijd. Het moest veel meer worden dan een advies bureau, meer dan plannen maken. Denken én doen dat is het motto, echt een verschil maken. Maar hoe? Na veel lezen, praten, bijeenkomsten en klussen is het mij de afgelopen maanden duidelijk geworden. Mijn drijfveer is het samenbrengen van verschillen tussen mensen, ideeën en culturen in de overtuiging dat dit leidt tot een inspirerende en verbonden stad. Dé plek waar dit volgens mij tot stand moet komen is onze publieke ruimte. En dat zie ik nog te weinig. Ik ken teveel monofunctionele plekken en teveel pleinen en parken die “ondergebruikt” zijn.

Om een verschil te maken ga ik drie wegen bewandelen.

Laten we beginnen met wat ik het meest spannend vind: een boek schrijven. Ik wil mijn visie relateren aan het werk van schrijvers als Charles Montgomery en koppelen aan praktijken als MeerMerwede in Utrecht. Velen voor mij hebben tenslotte ook boeken geschreven en -belangrijker- ik krijg er zelf ontzettend veel inspiratie van. En als kers op de taart word ik begeleid door professor René Boomkens. Waarom geen blog? Ik wil teveel vertellen en onderzoeken, teveel boeken lezen en teveel mensen interviewen: 1000 woorden is gewoon niet genoeg. Het wordt een continu proces van denken en leren waarvan vast niet alles in het boek terecht zal komen: vandaar ‘Notes to Self’.

Vervolgens de praktijk. Het Buikslotermeerplein is mij, en velen met mij, al jaren een doorn in het oog. Op dit plein ligt het grootste winkelcentrum van Amsterdam-Noord, gebouwd in de jaren 70 met een publieke ruimte er om heen die steeds meer in verval raakt. Reden: de grootschalige herontwikkeling komt niet van de grond. Ik ben er van overtuigd dat we vanuit een gezamenlijke visie met inzet van multidisciplinaire en flexibele programmering het plein op een hoger plan kunnen trekken. In de tussentijd, voordat eind 2017 de Noord-Zuidlijn open gaat. De gemeente, winkeliers, vastgoedeigenaren, de markt en woningbouwverenigingen hebben aangegeven mee te willen doen. Maar ik ben er nog niet: de komende maanden wil ik met zo’n twintig verschillende belanghebbenden –opdrachtgevers- afspraken gaan maken. In het voorjaar gaan we dan de co-creatiesessies in, en vanaf het najaar beginnen we met programmeren. Gaat het lukken? Gaan wij samen een verschil maken? In ‘Notes to Self’ houd ik je op de hoogte van alle ups en downs.

Tot slot de toolkit: een spel waarmee ook anderen in co-creatie aan de slag kunnen met hun publieke ruimte. Een spel waar je State of Flux niet voor nodig hebt, waar je geen cursus voor hoeft te volgen en die je in staat stelt om samen met de mensen in jouw omgeving aan de slag te gaan met jouw plein, park of straat. Uitgangspunt is de programmastrategie-methodiek die State of Flux zelf toepast om vanuit de tussentijd samen te bouwen aan een plek. De startsubsidie bij het Stimuleringsfonds is aangevraagd. Wat leren we tijdens het ontwikkelen van dit spel en zal deze in 2016 verkrijgbaar zijn? Read all about it.

[foto: het stadsbankje waar het logo van State of Flux op is gebasseerd]

Volg Donica via Twitter, Facebook of geef je op voor de nieuwsbrief van State of Flux.