De stadsbewoner kan en wil meer invloed hebben op het vormgeven van zijn eigen omgeving. Nieuwe technieken blijken daar onhgekende kansen voor te bieden.
Op allerlei fronten zijn grenzen van het ‘oude’ denken bereikt. Bestaande systemen op het gebied van onder andere zorg, energie, afval en ook gebiedsontwikkeling zijn aan het kantelen. Volgens Jan Rotmans zitten we niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperk. Na anderhalf jaar werk aan de Culturele Zondag DE STAD DE TOEKOMST – een tweedaagse festival over de toekomst van de stad in Utrecht- trek ook ik die conclusie.
Een blik werpen op de toekomst is niet makkelijk. De afgelopen twee jaar heb ik vele bewoners, jongeren, ondernemers en instellingen gesproken over wat volgens hen de thema’s van straks zijn. De toekomst wordt echter vooral bekeken vanuit wat nu beter kan met de middelen die voorhanden zijn. Twee zaken vielen wel op: men wil, kan en moet meer invloed hebben op het vormgeven van zijn eigen omgeving. En om dit te bereiken, zijn flexibele systemen nodig die beter kunnen inspelen op de dynamiek van onze tijd.
3d printer (foto: Donica Buisman)
De maakrevolutie
We zijn vervreemd zijn geraakt van onze omgeving en de producten die we kopen, leven in een statische maatschappij die niet kan voorzien in datgene waar we in essentie behoefte aan hebben en kunnen hier zelf onvoldoende invloed op uitoefenen. Dit is mijn beeld van onze huidige maatschappij vanuit gesprekken met onder andere bewoners en ondernemers. Wat we de afgelopen jaren zien gebeuren, is dan ook logisch: zelforganisatie, communities, sharing economy, circle economy, de energierevolutie en al die technologische ontwikkelingen die de maakrevolutie mogelijk maken. Het is een combinatie van invloed willen uitoefenen en betrokken willen zijn.
Vergroening en het mengen van functies, dat zijn volgens de jonge generatie de thema’s voor de toekomst. Zo bleek uit de kick-off sessie van ‘DE STAD DE TOEKOMST’ en de vele bijeenkomsten die daarop volgden. Wij vroegen een groep van zo’n twintig jonge mensen tussen de 16 en 23 jaar van verschillende opleidingsniveaus naar hun ideale stad van de toekomst. De ‘jonge curatoren’ zien duurzame, groene steden met stadslandbouw en doorontwikkelde kringloopsystemen. Het thema ‘Urban by Nature’ van het IABR dit jaar had voor hen niet beter kunnen worden gekozen. Bovendien willen ze meer plekken die rekening houden met de dynamiek van onze huidige maatschappij: een verregaande vermenging van wonen, werken en vrije tijd.
Projecteer dit op een bestaande plek en je krijgt de mooiste programmering. Zo was één van onze programmaopdrachten voor ‘DE STAD DE TOEKOMST’ de route van de toekomst tussen het Centraal Station Utrecht en de Mariaplaats. De jonge curatoren zagen al snel een route vol natuur, spel en kunst. De uitvoering tijdens het festival wordt een stadsoase met de nadruk op verblijfsplekken in de openbare ruimte met mobiele tuinen, zelfgemaakte stoelen, een blik op de toekomst van de Catharijnesingel met behulp van virtual reality en een volledig groene markering van de route met gras, mos en clean graffiti. Dit alles op één van de drukstecommuter-routes in de binnenstad van Utrecht. Na het artikel van Veroniek Bezemer gelezen te hebben op RUIMTEVOLK over ‘Hoe stedelingen steeds natuurlijker worden’ zie ik ineens ook beelden voor me van streetfishing in de toekomstige Catharijnesingel.
Gras op trap (foto greengraffiti.com)
Living in the mix
Een nieuwe mix van functies als wonen, werken en recreëren is de basis voor alle locaties van ‘DE STAD DE TOEKOMST’ die buiten het centrum liggen. Wij vroegen ontwikkelaars van onderop in Rotsoord, het Merwedegebied, Westplein enCartesiusgebied naar hun ideale stad van de toekomst. Zij kwamen met invalshoeken die moeilijk in een hokje te stoppen zijn, juist omdat ze gaan over een nieuwe mix tussen thema’s die vroeger uit elkaar getrokken werden.
Neem De Trip op Rotsoord, dat ontwikkeld wordt door de jonge projectontwikkelaar Jebber: het thema daar tijdens ‘DE STAD DE TOEKOMST’ is niet voor niets ‘Living in the Mix’. Zij zien een markt voor huizen die ingebed zijn in een creatieve omgeving waar wonen, werken en recreëren volledig door elkaar heen lopen. Of zie de plannen van Lombokcentraal voor het Westplein of die van Meer Merwede. Allemaal zoeken ze naar een nieuwe mix van functies met als basis natuurlijk een verregaande invloed van belanghebbenden op de vormgeving van die plek.
De Trip (foto: Jebber)
De zoektocht naar de toekomstige invulling van de stad blijkt hand in hand te gaan met technieken die ons steeds beter in staat stellen om onze wensen te verwezenlijken. 3D printen om als maker invloed uit te kunnen oefenen op de vormgeving van de stad, datasystemen die ons van alle informatie voorzien om in te schatten wat mensen werkelijk nodig hebben en online communities waarin we onze persoonlijke wensen kunnen delen en verbinden met die van anderen. Zo wordt de stad een plek die nauw aansluit op waar wij als mens werkelijk behoefte aan hebben.
De toekomst die ik heb ontdekt, is hoopvol en natuurlijk is het mogelijk dat niets hiervan werkelijkheid wordt. Maar dit is de wereld die ik om me heen zie en niet langer kan ontkennen. Duidelijk is wel dat onze generatie het pad zal moeten effenen voor de wensen van de generaties na ons. De tijd om ware verandering teweeg te brengen, is nu.
Blog: Donica Buisman en.a.v. de Culturele Zondag DE STAD DE TOEKOMST op 24 en 25 mei 2014
Deze blog is op 15 mei 2014 geplaatst op Ruimtevolk
