“Berlijnplein gaat concurrentie aan met de Utrechtse binnenstad”. Dat was een mooie kop van de Utrechtse Internet Courant DUIC op 23 juni over de nieuwe ontwikkelingen rondom cultuur in Leidsche Rijn. Maar dat kan natuurlijk nog niet. Leidsche Rijn Centrum is een plek volledig in ontwikkeling met weliswaar ook een winkelgebied en een bijzonder cultuuraanbod, maar van oude, nostalgische, rustgevende gebouwen en eeuwenoud groen is geen sprake.
Ik kom al sinds mijn ‘early twenties’ in Utrecht toen ik bij een sjieke herenmodezaak in het centrum werkte. De kracht van de stad leerde ik pas echt kennen toen ik in 2014 de Culturele Zondag ‘De Stad De Toekomst’ organiseerde. “New ideas must use old buildings” is één van de beroemdste uitspraken van de grootmoeder van het nieuwe stadmaken van mijn generatie: publiciste en stadsactivisteJane Jacobs uit New York. Hierdoor aangespoord gingen we op zoek naar mooie locaties voor vernieuwing en kwamen op de prachtigste oude plekken.
De tuinen van ‘Pandhof Sint Marie’ en de kloostergang van ‘Pandhof Domkerk’ stalen mijn hart. Ze laten je stil staan bij wat was, en tegelijkertijd beseffen hoe de wereld continu verandert. De schokkende bewustwording van de oudheid kwam bij een rondleiding in DOMunder toen mij werd gevraagd een hand op een muurtje te leggen. Eigenwijs als ik ben, weigerde ik eerst natuurlijk want ‘nobody tells me what to do’, maar ik werd overtuigd en toen kwam de zin “je raakt nu een 2.000 jaar oude muur aan”. Wauw, dan voel je je wel even heel klein en onderdeel van een machtige stadsgeschiedenis.
De oudheid van de stad kan je, al zou je het misschien niet meteen denken, ook in Leidsche Rijn ervaren. De mooiste plek om dit te doen is ‘Castellum Hoge Woerd’ waar je je waant in een moderne oude wereld: het oude Rome en het nieuwe Leidsche Rijn worden hier op wonderbaarlijk natuurlijke wijze met elkaar verbonden. Een ommuurd binnenplein leid je niet alleen naar ‘Podium Hoge Woerd’ en ‘Steede Hoge Woerd’ of het heerlijke terras van het ‘Castellumcafé’, maar brengt je terug in de tijd van ontdekkingsreizigers die met Romeinse schepen de wereld verkenden. En dat alles vanuit Leidsche Rijn, waar velen het pionieren nog steeds in het bloed zit en vernieuwing dus telkens vlak om de hoek te vinden is.
“Nieuwbouwwijk Leidsche Rijn heeft eindelijk een hart, nu nog een ziel” kopte de Volkskrant afgelopen april in een recensie over winkelgebied Leidsche Rijn Centrum. Dat je die ziel nog niet kan vinden in een nieuw winkelcentrum van zes maanden oud lijkt mij logisch. Een ziel heeft geschiedenis nodig, moet uren hebben gemaakt, een identiteit gevormd. Het vraagt om het ontdekken van de mensen achter de gebouwen, de mensen die samen de identiteit en ziel van die plek langzaam maar zeker kweken. En dat kost tijd. Ik ben benieuwd hoe dit stadsdeel over 2.000 jaar voelt, of die continue vernieuwing zich dan met de rustgevende oudheid in de ziel van Leidsche Rijn gevestigd heeft. Jammer dat ik er niet bij zal zijn om het te kunnen meemaken.
Donica Buisman, Directeur RAUM
Deze column stond in de juni editie van uitLEVEN! van de Utrechtse DUIC. De DUIC heeft een oplage van 55.000.
foto: https://www.grotearcheologieprijs.nl/page/891/castellum-hoge-woerd
