• De (ideale) relatie tussen tijdelijke ingrepen in de publieke ruimte en structurele planvorming;
• Een zo divers mogelijke groep gebruikers als startpunt voor het programmeren en ontwerpen van pleinen, parken en straten;
• Het creëren van een gevoel van eigenaarschap bij verschillende belanghebbenden voor hun omgeving.

Om deze onderwerpen verder uit te diepen wil State of Flux elk half jaar samenwerken met een student die onderzoek wil doen binnen (één van) deze onderwerpen. Wil jij gebruikers interviewen over hun ideale publieke ruimte en hun rol in het realiseren hiervan? Ben je net als ons nieuwsgierig hoe je bijvoorbeeld tijdelijk groen kan toepassen op een stenen plein? Wil je meer weten over inclusieve methodieken voor planontwikkeling? Of heb je een eigen idee waar je mee aan de slag wilt gaan? Stuur ons je idee voor onderzoek met CV en motivatie. Het soort opleiding dat je volgt vinden wij daarbij minder belangrijk dan ambitie en passie. Hopelijk tot snel!

State of Flux is een pionierende organisatie die pleinen, parken en straten transformeert tot dynamische plekken. Ons doel is het creëren van publieke ruimten waar verschillende mensen en ideeën elkaar als vanzelfsprekend kunnen ontmoeten. Onze missie is een motor te zijn voor inclusieve en inspirerende steden.

In de paper vertellen we over onze focus bij stedelijke ontwikkeling: de publieke ruimte. Publieke ruimten zijn cruciaal voor succesvolle gebieden en daarmee voor succesvolle steden. En –misschien nog wel belangrijker- het creëert de mogelijkheid om een grote diversiteit aan partners in de gebiedsontwikkeling te betrekken. Het is namelijk de plek waar ieders belang vanzelfsprekend samenkomt met een sterker gevoel van gedeeld eigenaarschap als gevolg.

Met een ‘Coalition of the Willing’ van bewoners, ondernemers, maatschappelijke partijen en overheden werken we in co-creatie aan het gebied. Het resultaat is een gedragen opdrachtgeverschap van verschillende partners, een programmastrategie op de korte termijn en een profielschets voor de langere termijn.

Wij stellen dat voor het aangaan van een breed partnerschap een verbreding van het planologische begrip ‘programma’ nodig is. Gezamenlijke gebiedsontwikkeling vraagt namelijk om een gezamenlijke multidisciplinaire ‘programmering': de horeca- ondernemer pakt zijn terras aan, de bewoner helpt met het groen, de creatieven zetten een festival op, de gemeente pakt de routing aan. Ook vertellen we meer over waarom vaker gestart moet worden met werken vanuit de korte in plaats van de lange termijn.

In de paper gaan we kort in op ‘lessons learned’ uit het toepassen van de methodiek in de praktijk met projecten in Amsterdam (Overhoeks, Buikslotermeerplein en de Tolhuistuin) en Utrecht (Culturele Zondag De Stad de Toekomst). Daarnaast geven we een doorkijk naar de toekomst. Zo werken we aan een toolbox -de Fluxkit- waarmee belanghebbende zelf, in co-creatie hun gebied kunnen (her)programmeren of (her)profileren.

Lees de volledige paper Een nieuwe blik en we horen graag jouw input!

We zijn aan de slag! December 2015 was de programmastrategie voor het Buikslotermeerplein klaar. Trots zijn we: op alle mooie mensen die hieraan hebben bijgedragen en de energie die voortkwam uit het proces. 28 mei gingen we officieel van start met ‘Grote Plein’. De nieuwe naam voor de uitvoer van de programmastrategie. Elk seizoen programmeren we activiteiten met bewoners en ondernemers en werken we aan het verbeteren van de openbare ruimte.

In de ‘Zomer van ‘t Grote Plein’ bracht State of Flux met o.a. Stichting Cleopatra, Marcia San-A-Jon van Kids Wishing Well, Proeftuin de Luwte, De Lokatie en bewoners uit Plan Van Gool elke woensdag programma ‘Voor de Kids, elke zaterdag evenementen’ en werd er samen geklust aan het gebied. Het voetgangersgebied bij het parkeerveld is opgeknapt i.s.m. onder andere het ROC, de Volksbond, Kwekerij Jonkman en aannemersbedrijf Wagelaar. De gemeente Amsterdam, markt Buikslotermeerplein, Stichting DOEN, het Breedschap en woningcorporatie Ymere sponsorden Grote Plein.

Tijdens het najaar- en winterprogramma van 2016 gaan we verder met het ontwikkelen van evenementen i.s.m. belanghebbenden en werken we met hen aan het opknappen van het viaduct en het toevoegen van speelelementen voor kinderen.

Vol trots hebben we ervaren dat de manier waarop je mensen betrekt hét verschil maakt. We zagen co-creatie trajecten vol energie met een continue stroom van nieuwe ideeën en een groot enthousiasme om aan de slag te gaan. Gezamenlijk opdrachtgeverschap, één-op-één gesprekken en vooral bijzondere co-creatiediners bleken de sleutel.

Co-creatie

Ik ben sinds 2006 bezig met co-creatie. Ik besefte me dat goede ideeën vanuit verschillende invalshoeken komen en dat uitvoering draagvlak vereist. In de afgelopen tien jaar heb ik verschillende vormen toegepast. Tijdens het programmeren van de Culturele Zondag De Stad De Toekomst in Utrecht en de samenwerking met Jaap Modder voor Overhoeks, zag ik het licht. Om met een gebied aan de slag te gaan, moet je een groep van maximaal twintig mensen om je heen verzamelen. Een groep waarvan iedereen een eigen belang heeft en die zich wil inzetten om die plek beter te maken. Intrinsieke motivatie is de basis, samenwerking de katalysator, de ideeën vormen het hart. Tijdens diners gaan mensen in gesprek over identiteit, programma en ‘wie doet wat’. Het is dé manier om de beste ideeën te krijgen en ware betrokkenheid te genereren.

Publieke ruimte

State of Flux ging in 2012 van start vanuit de overtuiging dat programmering en stadsontwikkeling een sterkere coalitie moesten aangaan. De ervaring leerde dat alleen een mooi ontwerp niet voldoende was. Sterker nog: deze kan zelfs een demotiverend effect hebben op het gebruik. In de afgelopen jaren ben ik, samen met mijn team, op zoek gegaan naar de kern van deze overtuiging en naar een manier van werken die leidt tot gezamenlijk draagvlak en gezamenlijke uitvoer. De kern bleek te liggen in de publieke ruimte: de plek waar al die belangen als vanzelfsprekend samenkomen, met als gevolg vanzelfsprekend mede-eigenaarschap.

Programmering

Een zo laag mogelijk abstractieniveau is cruciaal: het geeft de mogelijkheid om echt samen aan de slag te gaan. Geen planvorming voor over tien jaar en niet alleen het structurele ontwerp maar ook kleine interventies. Oftewel ‘wat kunnen we morgen, zelf doen?’. Iedereen kan een bijdrage leveren aan programmering die de huidige verblijfsplek verbetert en meer reuring creërt. De horeca-ondernemer pakt zijn terras aan, de bewoner helpt mee met het planten van plantjes, de creatief zet een festival op, de gemeente pakt de routing aan. Zo werk je allemaal op strategische wijze samen om een plek beter te maken. Je kan er natuurlijk ook voor kiezen je op één discipline te focussen, zoals we met de culturele programmastrategie voor Overschie in Rotterdam hebben gedaan.

Waardecreatie

Wij zien alleen maar win-win situaties ontstaan vanuit prachtige processen. Noem het werken in de tussentijd, tijdelijkheid of met flexibel programma: met een aanpak op de korte termijn kan je snel aan de slag én doe je kennis op voor het verbeteren van het gebied op de lange termijn. Op het Buikslotermeerplein zijn we nu druk bezig met de uitvoer van de programmastrategie. Vanaf voorjaar 2016 laten we daar zien wat mensen die samenwerken, zelf teweeg kunnen brengen.

Wil je meer weten? Neem contact met me op via [email protected].

[foto’s: Hans van der Vliet, ArjenJan Stada en Hanne Nijhuis]

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, is bezig met een drieluik over het programmeren van publieke ruimten: een boek, een toolkit en de praktijk –het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. In ‘Notes to Self’ vertelt ze over haar ervaringen en de kennis die ze opdoet. Het doel: delen en leren.

Volg Donica via Twitter, Facebook of geef je op voor de nieuwsbrief van State of Flux.

Waarom ageer ik soms tegen bepaalde stedenbouwkundige of herontwikkelingsplannen? Omdat ze zo los kunnen staan van die specifieke plek. Soms zijn het formules, soms ‘one-size-fits-all’ ideeën en heel soms een uniek idee dat echter ook net zo makkelijk op een andere plek neergezet had kan worden. Is dat fout? Nee, het kan heel goed werken. Vaak vooral als een gebied zelf nog niet zoveel karakter of identiteit heeft, of op een grensvlak ligt. Ik noem het Eye Filmmuseum. Een iconisch project dat in Amsterdam-Noord wel een heel bijzondere aantrekkingskracht heeft zo aan het IJ, maar vast ook voor een boost van Zuid-Oost had kunnen zorgen. Of kijk naar een Markthal in Rotterdam dat een enorm aanzuigende werking heeft, maar ook als het in Utrecht had gestaan.

Maar laten we nu eens stil staan bij De Hallen in Amsterdam-West. Een succes. Zeker qua aantrekkingskracht en qua hergebruik van een locatie. Het geeft het gebied een nieuw cachet. En toch. Eigenlijk past het daar helemaal niet. Het is enorm bepalend voor het karakter van dat gebied omdat het er midden in staat, maar lijkt totaal niet aan te sluiten op een groot deel van de gebruikers die al jaren in dat gebied zitten. Het is te duur, te elitair en te blank. Kom ik er? Jazeker, maar wel met een zekere weemoed. Want waar is de aansluiting bij de wijk? Ik zie hem niet. En daarmee gooi je unieke kwaliteiten, die ook vanuit dat gebied tot bloei hadden kunnen komen, weg.

Ook bij de planvorming van het oude winkelcentrum op het Buikslotermeerplein houd ik mijn hart vast. Wordt het een plan dat daar echt thuishoort, dat zijn tentakels uitspreidt in dat gebied, dat daar echt gaat landen? Of krijgen we een ‘ship from outer space’ dat vast (ik ben een positief mens) ontzettend veel kan betekenen voor de wijk en Amsterdam-Noord, in geld omgerekend. Maar dat niet aansluit op zijn huidige identiteit. Daarmee het kind met het badwater weggooiend. Juist dat kind, kan tot een unieke plek leiden. Een winkelcentrum dat zijn weerga niet kent, waar mensen zich werkelijk thuisvoelen. Wij hopen dat de kennis die we opdoen tijdens de programmastrategie voor het Buikslotermeerplein dan ook structureel van waarde kan zijn. Dat de gebruikers zelf de basis gaan vormen om die unieke plek te creëren die nergens anders had kunnen ontstaan.

[foto homepage via Retaildenkers]

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, is bezig met een drieluik over het programmeren van publieke ruimten: een boek, een toolkit en de praktijk –het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. In ‘Notes to Self’ probeert ze ongeveer 1x in de twee weken te vertellen over haar ervaringen en de kennis die ze opdoet. Maximaal 1 A4, 1 uur werk en 600 woorden. Just getting it out there. Het doel: delen en leren.

Volg Donica via Twitter, Facebook of geef je op voor de nieuwsbrief van State of Flux.

Vanaf september 2015 gaan we aan de slag met het neerleggen van de gezamenlijke programmastrategie voor het Buikslotermeerplein. Twintig belanghebbenden bepalen in vier co-creatiesessies waar het gebied de komende vijf jaar heen moet. De groep bestaat voor 60% uit buurtpartijen en ondernemers, 25% gemeente en instellingen en 15% creatieven die actief zijn in de omgeving.

We organiseren daarnaast een aantal brainstormsessies met innovatieve experts en een publieksevent waarin we de wensen van een groter publiek ophalen. Zo zetten we op strategische wijze (tijdelijke) programmering neer die de verblijfsfunctie van de publieke ruimte versterkt én publiek trekt. Ons doel: de potentie van het gebied vergroten door het op korte termijn op een hoger plan te trekken. Onze focus ligt op het ‘marktplein’ en de route vanaf de metro die vanaf eind 2017 Noord met Zuid gaat verbinden. We maken daarnaast de connectie met de wijken ‘De Kleine Wereld’ en ‘Plan van Gool’.

O.a. volgende partijen hebben zich momenteel aangesloten bij dit traject: het ROC, Ymere, Eigen Haard, de Modestraat, Stadsdeel Amsterdam-Noord, ontwikkelingsbedrijf van de gemeente Amsterdam, bewoners Elzenhagen, bewoners rondom De Buurtkamer, Proeftuin de Luwte, De Lokatie, de markt en de kermis. Iedereen aan tafel betaalt mee om zo gedeelde verantwoordelijkheid te creëren.

2015 was voor State of Flux een spannend jaar. Wij hebben drie projecten opgestart om het gebruik van publieke ruimten in onze steden te maximaliseren. Alle projecten brengen we in 2016 naar ‘the next level': met het Buikslotermeerplein gaan we van start met de uitvoer van de gezamenlijke programmastrategie, de vervolgaanvraag voor de doorontwikkeling van de toolkit ligt bij het Stimuleringsfonds en voor het boek hebben de eerste interviews plaatsgevonden.

Praktijkcase Buikslotermeerplein Amsterdam-Noord

State of Flux gaat -in co-creatie met belanghebbenden- het Buikslotermeerplein de komende jaren op een hoger plan te tillen. Ons middel: strategisch programmeren op het gebied van design, kunst & cultuur en groen vanuit co-creatie. De bestaande kracht en programmering van het gebied is het uitgangspunt. In samenwerking met een kerngroep van twintig partijen uit het gebied is nu de programmastrategie neergelegd. Vanaf het voorjaar kan je de eerste resultaten zien, dan gaan we van start met evenementen en het verbeteren van verblijfsplekken in het gebied. Al doende leren we steeds meer over het gezamenlijk programmeren van gebieden.

Internationale toolkit publieke ruimte

We gaan een spel ontwikkelen waarmee ook anderen in co-creatie hun publieke ruimte kunnen revitaliseren. Het doel is meer mensen in staat te stellen zelf aan de slag te gaan met hun omgeving. Het Stimuleringsfonds ondersteunde dit project met een startsubsidie vanuit de deelregeling architectuur. Hubbub -a playful design consultancy and studio for playful products- liep mee met het neerleggen van de programmastrategie voor het Buikslotermeerplein en legde -afgelopen december- het design concept voor ‘Fluxkit’ (werktitel) neer. “Fluxkit is a physical toolbox for engaged citizens to collaboratively create programmes for their public spaces.”. In maart hopen we een honorering te krijgen van het Stimuleringsfonds voor de doorontwikkeling van deze internationale toolkit. Dan begint de zoektocht naar testcases in binnen- en buitenland.

Boek programmeren publieke ruimte

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, schrijft een boek over het programmeren van publieke ruimten. Over het belang van onze publieke ruimten voor de stad, hoe de nieuwe samenleving vraagt om nieuwe manieren van ontwerpen en de noodzaak van programmering voor een innovatieve en verbonden samenleving. Haar visie en ervaringen koppelt ze aan vakliteratuur en interviews met experts op het gebied van publieke ruimten en programmering. Begeleider: prof. dr. René Boomkens (UvA).

6 maart 2015

Het gaat niet vanzelf, dat kan ik je in ieder geval vertellen. In alle adviezen en rapporten rondom nieuwe vormen van stadmaken staat het creëren van een groep belanghebbenden voorop. Het maakt sowieso een vast onderdeel uit van mijn werkwijze. Voordat ik het woord co-creatie kende, was ik al aan het co-creëren (zei ze onbescheiden). Ik vind het namelijk logisch dat eindgebruikers hun omgeving bepalen én ik ben van mening dat ik niet de almachtige kennis in huis heb om in mijn eentje een uniek concept te ontwerpen.

Zo ook bij het Buikslotermeerplein. Een worn-down winkelgebied met een openbare ruimte waar al jaren nauwelijks aandacht aan besteed is. Het gebied wacht sinds de eeuwwisseling op structurele herontwikkeling die maar niet van de grond komt. En het is nú tijd voor verandering. Steeds minder mensen winkelen in het gebied en over twee jaar is het de eindhalte van de nieuwe Noord/Zuidlijn. Dus heb ik een tijdje geleden besloten de handschoen op te pakken. Deze week bleek wederom hoe noodzakelijk het is om aan de slag te gaan: weer een winkel moest zijn deuren sluiten.

De basis van onze werkwijze is het betrekken van een kerngroep van maximaal twintig mensen. Het moet een diverse groep van belanghebbenden zijn: topdown en bottomup, denkers en doeners en van diverse culturele achtergronden. Het is de gemeente, de projectontwikkelaar, woningbouwcorporaties, bewonersverenigingen, ondernemers en creatieven. Bij elke partij ben je een ander overtuigingsgesprek aan het voeren om gezamenlijk het traject in te gaan. Het hoofdargument is natuurlijk dat we een positieve verandering in het gebied teweeg gaan brengen, dat je juist door samen te werken nieuwe mogelijkheden aanboort. Het risico dat ze erin stoppen is tijd, vertrouwen en geld waarvan het meest gebruikte tegenargument vertrouwen is. Uiteraard naar mij toe, want ik ben natuurlijk de onafhankelijke nieuwe partij die zij niet kennen, maar vooral naar die ander.

Het gebrek aan vertrouwen zit meestal bij diegene die ze al uit eerdere trajecten kennen: die destijds ook niet wilde samen werken, die met megalomane plannen kwam die nooit zijn uitgevoerd, die geld heeft besteed aan onzinnige zaken, beslissingen heeft genomen met ingrijpende gevolgen of gewoon zijn woord niet is nagekomen. Hier zit de grootste uitdaging want hoe krijg je partijen bij elkaar die een niet altijd even florissant verleden met elkaar delen? Gelukkig vind ik deze uitdaging juist mooi: mensen bij elkaar brengen. En er is maar één manier om dit voor elkaar te krijgen, een positivo zijn. Dus: keep up the good spirit!

[foto: Buikslotermeerplein]

Donica Buisman, oprichter van State of Flux, is bezig met een drieluik over het programmeren van publieke ruimten: een boek, een toolkit en de praktijk –het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. In ‘Notes to Self’ vertelt ze minimaal 1x in de twee weken over haar ervaringen en de kennis die ze opdoet. Maximaal 1 A4, 1 uur werk en 600 woorden. Just getting it out there. Het doel: delen en leren.

Volg Donica via Twitter, Facebook of geef je op voor de nieuwsbrief van State of Flux.

OPDRACHT

Rond het Centraal Station wordt druk gebouwd aan Utrecht in 2030. De Gemeente Utrecht wil dat de route van het Centraal Station naar de Mariaplaats volop gebruikt gaat worden. Hoe ziet de nieuwe stedeling de vormgeving van deze route idealiter?

WERKWIJZE

Een groep van twintig jonge stedelingen (18-23) ging in co-creatiesessies* met het vraagstuk aan de slag. Het resultaat was een programma voor de route van de toekomst die werd gepresenteerd op de Culturele Zondag DE STAD DE TOEKOMST. In juni 2013 vond een verkennende sessie plaats over de vraagstukken uit de stad opgevolgd door drie werksessies in december 2013. De vijf basis ingrediënten van de co-creatiesessies: een helder vraagstuk (doel), co-creatie (vorm), input van vijf experts (inhoud) waaronder Juha van ‘t Zelfde (Non-fiction) en Tom van de Wetering (SETUP), drie bijzondere sessielocaties (inspiratie) en een groep enthousiastelingen die vanuit hun intrinsieke motivatie aan de slag wilden met het onderwerp.

De jonge stedelingen hebben in januari 2014 hun slotdocument aangeleverd. Het definitieve programma werd samengesteld door State of Flux in opdracht van de Culturele Zondag DE STAD DE TOEKOMST. Dit programma was klaar in april 2014. Tussentijds vond regelmatig overleg plaats met de jonge stedelingen om de programmering verder scherp te stellen. Verschillende van hen zijn ook productioneel betrokken geweest bij de uitvoer van DE STAD DE TOEKOMST.

*Voor meer informatie over co-creatie verwijzen we u naar het Co Creatie Canvas die State of Flux samen met SETUP heeft ontwikkeld. Deze is begin december online.

CONCEPT

De route tussen het Centraal Station en de Mariaplaats wordt een ‘Stadsoase’. Het geeft de potentie weer van deze route als groene omgeving midden in de stenen stad. Nergens in Nederland zie je – vlak langs een dergelijk drukke route– zo’n mooi park als het Moreelsepark en zulke eeuwenoude kloosterhofjes. En niet te vergeten: straks ook de prachtige Catharijnesingel. Met programmering en groen laten we de verblijfswaarde van deze plekken zien en geven een beeld op de toekomst.

UITVOER

Bezoekers leverden een bijdrage aan het Moreelsepark, en maakten zich deze eigen, door zelf stoelen voor het park te bouwen. De deal was: één stoel voor het park en één voor jezelf. Dit werd gedaan i.s.m. het Duitse architectencollectief Raumlabor en hun ‘Generator Project’. Ingenieursbureau Movares liet in 3D de toekomst van de Catharijnesingel zien. In het park konden kinderen (en volwassenen) hun eigen drones bouwen. Bij de bouw van de toekomstige Catharijnesingel lieten we vanaf 8 meter hoogte beelden van de toekomst zien. Rond het Pandhof Sinte Marie legde kunstzinnige programmering de verbinding met de andere verblijfsplekken. Zo speelde langs de route de dansperformance ‘Roses’ door De Dansers en muzikanten van het Conservatorium en fietsten de Mobiele Tuinen van de Tuinfabriek. Geluidskunstenaar Mark IJzerman liet met geluidskasten, op verschillende plekken op de route, het geluid van de toekomstige ‘Stadsoase’ horen. Samen met het Amsterdamse reclamebureau GreenGraffiti werd de route van CS naar Mariaplaats gemarkeerd met groene graszoden, grafittibeelden van dieren en planten en de volgtekst ‘Route DE STAD DE TOEKOMST’.

EVALUATIE

De ‘Route van de Toekomst’ had een aantal mooie programma-onderdelen waaronder het Duitse ‘Generator Project’ van Raumlabor, de mobiele tuinen en de 3D visuals van de toekomstige Catharijnesingel. Het programma was echter te wijdverspreid waardoor onder andere de markeringen langs de route onvoldoende impact hadden. Onze les: focus je op één plek en maak dit tot het centrum van je route met een veelheid aan verblijfsmogelijkheden. Zet op de route programmering en groenelementen neer, die je naar de centrale ontmoetingsplek leiden, maar houdt het (tijdens een dergelijk event) compacter. De programmering trok in totaal 1.200 actieve bezoekers en een veelheid aan passanten. De gemaakte stoelen zijn ook gebruikt voor het strand bij Oog in Al en het festival Cultfest.

STAND VAN ZAKEN

De gemeente Utrecht wil de herontwikkeling rond de route klaar hebben voordat het verder gaat met programmering in het gebied. De potentie van de route als Stadsoase wordt daarbij erkend.

[foto’s: Hanne Nijhuis Culturele Zondagen]

OPDRACHT

Wat wordt het Domplein van de toekomst? De opdrachtgevers waren Initiatief Domplein en Portico, een Europese samenwerkingsverband voor erfgoed. Met de opening van DOM under in het vooruitzicht vroegen zij zich af: Hoe kunnen historische en archeologierijke plekken zoals het Domplein de schakel vormen tussen verleden en toekomst?

WERKWIJZE

Een groep van twintig jonge stedelingen (18-23) ging in co-creatiesessies* met het vraagstuk aan de slag. Het resultaat was een programma voor het ‘Domplein van de toekomst’ dat werd gepresenteerd op de Culturele Zondag DE STAD DE TOEKOMST. In juni 2013 vond een verkennende sessie plaats over vraagstukken uit de stad gevolgd door drie werksessies in december 2013. De vijf basis ingrediënten van de co-creatiesessies: een helder vraagstuk (doel), co-creatie (vorm), input van vijf experts (inhoud) waaronder Yuri van Geest (Singularity University) en Mariska van den Bergh (Bottom-Up City), drie bijzondere sessielocaties (inspiratie) en een groep enthousiastelingen die vanuit hun intrinsieke motivatie aan de slag wilden met het onderwerp.

De jonge stedelingen hebben in januari 2014 hun slotdocument aangeleverd. Het definitieve programma werd samengesteld door State of Flux in opdracht van de Culturele Zondag DE STAD DE TOEKOMST. Dit programma was klaar in april 2014. Tussentijds vond regelmatig overleg plaats met de jonge stedelingen om de programmering verder scherp te stellen. Velen waren ook productioneel betrokken bij de uitvoer van DE STAD DE TOEKOMST.

*Voor meer informatie over co-creatie verwijzen we u naar het Co Creatie Canvas die State of Flux samen met SETUP heeft ontwikkeld. Deze is uiterlijk 1 december online.

CONCEPT

De jonge curatoren wilden erfgoed beschouwen vanuit een inhoudelijke invalshoek. De focus ligt niet op het ter plekke beleven van het erfgoed, maar op het beleven en opnieuw interpreteren van het verhaal erachter. De manier waarop is afhankelijk van het thema dat bij dat specifieke erfgoed hoort. In dit geval kozen de jonge curatoren voor het thema spiritualiteit, in de breedste zin des woord.

Het Domplein wordt het centrum van Utrecht: hier komen het hart en het hoofd samen. Je bezoekt straks niet alleen het Domplein om 2000 jaar geschiedenis te beleven, maar om tot rust te komen van de stadse beslommeringen. Zo haken erfgoed (verleden) en heden naadloos in elkaar. Het Domplein wordt zijn erfgoed: een plek voor spiritualiteit en bezinning. Kortom een plek om op te laden.

UITVOER

De uitvoer vond plaats met professionele partners uit Utrecht en daarbuiten. Op het plein zelf was onder andere een stilteruimte. In deze ruimte van Koepelkas.nl konden mensen tot rust te komen in een groene, knusse, transparante omgeving voor twee personen. In samenwerking met Rikko Voorberg en de Domkerk vond het programma Domplein Biechtplein plaats. Bezoekers lieten hun biechten achter in twee biechthokken op het plein. In de Domkerk werd hierop gereflecteerd door vier vertegenwoordigers van vier verschillende religies. In samenwerking met Yogamoves waren gedurende de zondag zes soorten yoga te volgen en in het programma ‘Van Riek tot Vork’, van Youthfoodmovement, ervaarden de bezoekers slowfood. Bovenop DOM under lieten de kunstenaars van Protospace met ‘Mijn (toekomstige) Domplein’ mogelijke opgravingen van de toekomst in 3D zien. Zij nodigden bezoekers uit mee te denken over het toekomstige Domplein. Gaudemaus presenteerde in het UCK oude muziek in een nieuwe jas. Op zaterdagavond organiseerde Le Guess Who? in het kader van het thema ‘Nieuwe Spiritualiteit’ de meditatieve lachworkshop van de 70-jarige soundhealer Laraaji (New York).

EVALUATIE

Het ‘Domplein van de toekomst’ werd een mooi en kwalitatief programma dat meer dan 1.000 bezoekers trok. Het liet zien hoe het Domplein in de toekomst, vanuit zijn erfgoed, tot een belangrijk ontmoetingscentrum van de stad kan fungeren. Vooral de kruisbestuiving tussen bezoekers die ’s ochtend naar de kerkdienst in de Domkerk kwamen en het eventprogramma op het Domplein was mooi om te zien: oude en nieuwe vormen van spiritualiteit kwamen samen. Het programma ‘Mijn toekomstige plein’ was belangrijk voor de opdrachtgevers en trok veel mensen. Je kunt je wel afvragen of deze voldoende aansloot op de totale uitstraling die je wilt laten zien. Voor een volgend programma is het verder van belang meer horeca en muziek te programmeren voor een nog grotere verblijfskwaliteit.

De les voor het programmeren van pleinen als het Domplein: ga uit van de (inhoudelijk) kracht van het plein, houd je focus scherp op wat je wilt uitdragen, zet innovatieve programmering neer en zorg voor voldoende redenen om zo lang mogelijk op het plein te verblijven.

STAND VAN ZAKEN

Initiatief Domplein wil het thema ‘Nieuwe Spiritualiteit’ verder uitbouwen en als leidraad gebruiken voor toekomstige programmering.

[foto’s: Hanne Nijhuis Culturele Zondagen]