Vol trots hebben we ervaren dat de manier waarop je mensen betrekt hét verschil maakt. We zagen co-creatie trajecten vol energie met een continue stroom van nieuwe ideeën en een groot enthousiasme om aan de slag te gaan. Gezamenlijk opdrachtgeverschap, één-op-één gesprekken en vooral bijzondere co-creatiediners bleken de sleutel.
Co-creatie
Ik ben sinds 2006 bezig met co-creatie. Ik besefte me dat goede ideeën vanuit verschillende invalshoeken komen en dat uitvoering draagvlak vereist. In de afgelopen tien jaar heb ik verschillende vormen toegepast. Tijdens het programmeren van de Culturele Zondag De Stad De Toekomst in Utrecht en de samenwerking met Jaap Modder voor Overhoeks, zag ik het licht. Om met een gebied aan de slag te gaan, moet je een groep van maximaal twintig mensen om je heen verzamelen. Een groep waarvan iedereen een eigen belang heeft en die zich wil inzetten om die plek beter te maken. Intrinsieke motivatie is de basis, samenwerking de katalysator, de ideeën vormen het hart. Tijdens diners gaan mensen in gesprek over identiteit, programma en ‘wie doet wat’. Het is dé manier om de beste ideeën te krijgen en ware betrokkenheid te genereren.
Publieke ruimte
State of Flux ging in 2012 van start vanuit de overtuiging dat programmering en stadsontwikkeling een sterkere coalitie moesten aangaan. De ervaring leerde dat alleen een mooi ontwerp niet voldoende was. Sterker nog: deze kan zelfs een demotiverend effect hebben op het gebruik. In de afgelopen jaren ben ik, samen met mijn team, op zoek gegaan naar de kern van deze overtuiging en naar een manier van werken die leidt tot gezamenlijk draagvlak en gezamenlijke uitvoer. De kern bleek te liggen in de publieke ruimte: de plek waar al die belangen als vanzelfsprekend samenkomen, met als gevolg vanzelfsprekend mede-eigenaarschap.
Programmering
Een zo laag mogelijk abstractieniveau is cruciaal: het geeft de mogelijkheid om echt samen aan de slag te gaan. Geen planvorming voor over tien jaar en niet alleen het structurele ontwerp maar ook kleine interventies. Oftewel ‘wat kunnen we morgen, zelf doen?’. Iedereen kan een bijdrage leveren aan programmering die de huidige verblijfsplek verbetert en meer reuring creërt. De horeca-ondernemer pakt zijn terras aan, de bewoner helpt mee met het planten van plantjes, de creatief zet een festival op, de gemeente pakt de routing aan. Zo werk je allemaal op strategische wijze samen om een plek beter te maken. Je kan er natuurlijk ook voor kiezen je op één discipline te focussen, zoals we met de culturele programmastrategie voor Overschie in Rotterdam hebben gedaan.
Waardecreatie
Wij zien alleen maar win-win situaties ontstaan vanuit prachtige processen. Noem het werken in de tussentijd, tijdelijkheid of met flexibel programma: met een aanpak op de korte termijn kan je snel aan de slag én doe je kennis op voor het verbeteren van het gebied op de lange termijn. Op het Buikslotermeerplein zijn we nu druk bezig met de uitvoer van de programmastrategie. Vanaf voorjaar 2016 laten we daar zien wat mensen die samenwerken, zelf teweeg kunnen brengen.
Wil je meer weten? Neem contact met me op via [email protected].
[foto’s: Hans van der Vliet, ArjenJan Stada en Hanne Nijhuis]
Donica Buisman, oprichter van State of Flux, is bezig met een drieluik over het programmeren van publieke ruimten: een boek, een toolkit en de praktijk –het Buikslotermeerplein in Amsterdam-Noord. In ‘Notes to Self’ vertelt ze over haar ervaringen en de kennis die ze opdoet. Het doel: delen en leren.
Volg Donica via Twitter, Facebook of geef je op voor de nieuwsbrief van State of Flux.
]]>
Het Over het IJ Festival 2015 is anders dan anders. Natuurlijk kan je er heerlijk theater op locatie gaan bekijken, maar we willen meer zijn. Meer laten zien, meer verbinden dan slechts bezoekers aan makers. We zijn op zoek naar verbinding met de stad, met de samenleving. Het heeft alles te maken met relevantie enerzijds en betrokkenheid anderzijds.
Hoe zorg je voor ware impact, hoe betrek je de bezoeker bij het festival? Het antwoord op beide vragen is hetzelfde: werk vanuit het lokale, vanuit wat mensen bezig houdt en (in dit geval) vanuit de NDSM-werf. Praat er niet over, maar maak het mee: ervaar wat een plek werkelijk is. Daarom gaan we met de architectonisch theatrale installatie Sketch de wijken in om op te halen wat bewoners zelf willen met hun stad, daarom vragen we theatermakers om zes maanden Amsterdam-Noord in te gaan. Geheel vrij. Ervaar zelf maar wat je meemaakt en wat je daarover wilt vertellen of aan kan bijdragen. Daarom maken onze zeecontainermakers een voorstelling over De Stad van Morgen. Daarom is er niet één festivalhart, maar drie om zo de NDSM-werf werkelijk te ervaren en er als festival symbiotisch onderdeel van te zijn.
Gaat er weleens iets fout in dit experiment? Jazeker. Gelukkig maar. Wat is een zoektocht zonder fouten? Als festival leren we ervan en met ons hopelijk bewoners, buurten en bezoekers ook. Het doel is de ontdekkingstocht, het avontuur aangaan. Zo leren we niet alleen iets over onze omgeving maar vooral (en belangrijker misschien nog wel) over onszelf. Want wij zijn het hart van de stad, het hart van de samenleving en het hart van het Over het IJ Festival. Wij als bezoekers, makers, kunstenaars, bewoners en ondernemers. Wij moeten onszelf ‘pushen’ om elke dag opnieuw het onderzoek aan te willen gaan. Om werkelijk betekenis te geven. Niet alleen aan onze eigen kleine wereld, maar vooral aan die van anderen. Zo maken we zelf onze stad en onze samenleving. Samen.
Donica Buisman
Projectleider Stad van Morgen
]]>Amsterdam-Noord bruist van de creativiteit zo getuigt ook de interesse van de internationale pers als de BBC en de New York Times. State of Flux oprichter Donica Buisman kent Noord goed en met name het gebied rond Overhoeks, de Tolhuistuin en EYE. Een gebied dat volop in ontwikkeling is. De Tolhuistuin gaat 19 september 2014 officieel open met zijn zalencomplex, delen van de opleiding Theater en Dans van Das Arts is van start gegaan in het Grootlab en de Overhoekstoren wordt momenteel verbouwd tot A’DAM met een groot 360 graden obeservatiedeck, restaurants, nachtclub, kantoren en hotel. Kortom genoeg te vertellen. Lees in deze blog meer over de creatieve ontwikkelingen van dit stadsdeel.
Rol State of Flux: rondleiding
Opdrachtgever: Jos van der Lans
Aantal participanten: 40
]]>
Geen andere plek die ik ken, draagt zo duidelijk uit wat creativiteit voor een gebied kan betekenen als de omgeving rond de Tolhuistuin. Na diverse soorten investeringen gedurende zo’n 10 jaar begint dit gebied datgene te worden wat oud-stadsdeelvoorzitter Rob Post voor ogen moet hebben gehad: een nieuw en inherent creatief Amsterdam. Een Amsterdam dat veel gaat betekenen voor de rest van de stad en voor de rest van Amsterdam-Noord.
De meest duidelijke kentering in het imago van het ‘achtergestelde’ Noord was de verrassende komst van het EYE Filmmuseum. Een prachtig modern gebouw ontworpen door het Weense architectenbureau Delugan Meissl. De verwachting van 500.000 bezoekers per jaar is in het eerste jaar ruim overtroffen met 800.000 bezoekers. De hernieuwde aantrekkingskracht van Amsterdam-Noord werd onderstreept en verder aangeslingerd.
De ware basis van deze aantrekkingskracht lag echter al veel eerder. Het EYE had grond nodig om op te kunnen bouwen en dit pad werd onder andere geplaveid door alle tijdelijke interventies van de Tolhuistuin en zijn creatieven er om heen. Door de TeC ambities van het A-Lab, de kunstenaars in de Van der Pekbuurt en alle andere succesvolle pioniers in Noord zoals de Noorderparkkamer, het NDSM terrein, het voormalige Storkterrein en de ondernemers hier omheen die hun dromen aan het verwezenlijken zijn. Het EYE kwam terecht in een warm bad waar het zijn wildste dromen kon waarmaken. Het geheel aan bijzondere programmering en plekjes werd opgepikt door de internationale pers waaronder de New York Times en de BBC.
Nu staan we aan het begin van weer een nieuwe en zeer spannende fase: de ontwikkelingen zetten zich in sneltreinvaart door. A’DAM komt eraan in de overhoekstoren met een 360 graden ronddraaiend observatiedeck, restaurants, nachtclub, kantoren en hotel. Das Arts is geland met onderdelen van de opleiding theater en dans van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten in het Grootlab. Links achter de Tolhuistuin komt een groot hotel en congrescentrum van 50.000 m2. Zoals Hans Gerson (oud directeur Projectbureau Noordwaarts) het verwoord: “Het grote geweld komt eraan”.
Is het erg dat grote commerciële partijen naar Noord komen? Nee integendeel. Eindelijk gaat gebeuren wat al jaren de bedoeling is en wat een enorme boost zal betekenen voor het stadsdeel. Het grote geweld kan uiteindelijk wel tot een meer commercieel en eenzijdig aanbod leiden. En dit vraagt om een belangrijke bewustwording. Amsterdam-Noord ademt en leeft op dit moment door de creatieve geesten die hier werken en wonen en de creatieven die dit als gevolg aantrekt. Zij zorgen dat oude en nieuwe bewoners betrokken blijven bij de ontwikkelingen in het stadsdeel en zij hebben ruimte nodig om nieuwe ideeën op te doen en connecties te kunnen leggen.
Is het erg als de creatieve pioniers verdwijnen? Dat hangt er natuurlijk vanaf aan wie je het vraagt maar ik zeg ja. Zij zijn de ziel van het nieuwe Amsterdam-Noord. Zij zorgen dat er leefbare plekken blijven die dicht op de bewoners en ondernemers van Noord zitten. Zij zijn de schakel tussen oud en nieuw, tussen commercieel en kleinschalig en zij zorgen dat Amsterdam-Noord zich zal blijven vernieuwen en dus nieuw publiek kan blijven trekken.
Ik vraag alle ondernemers, ambtenaren, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars: onderneem, vernieuw én koester de diversiteit van dit stadsdeel en de pioniers die de vernieuwing mogelijk maken. Zij verzekeren dat Amsterdam-Noord blijvend aantrekkelijk is.
Blog: Donica Buisman
]]>
De Tolhuistuin in Amsterdam is een culturele hotspot met een prachtig historisch park, een broed dat een breed scala aan innovatieve creatieven huisvest en een podium voor diverse programmering met en in de omgeving. De Tolhuistuin zet zich in voor stedelijke ontwikkeling van de omgeving en wordt geprogrammeerd in samenwerking met Paradiso. Organisaties als The Pop-UP City, Excelsior en DUS Architects noemen het hun thuis. Het zalencomplex met café restaurant, middelgrote popmuziekzaal en expositieruimte gaat open in 2014.
Rol State of Flux: zakelijk management
Opdrachtgever: Stichting Cultuur aan het IJ
Doelgroep: stadsbewoners en bewoners uit Amsterdam-Noord
Aantal publiek: divers
]]>
Opdrachtgever: Dienst kunst en Cultuur Rotterdam
Methodiek: kwalitatief onderzoek, literatuuronderzoek en co-creatie sessies met diverse groepen jongeren
Doelgroep: gemeente Rotterdam
Rol State of Flux: concept en projectleiding
Opdrachtgever: Culturele Zondagen
Methodiek: co-creatie met acht curatoren uit de stad
Doelgroep: jong en urban, 18-35
Aantal bezoekers: 10.000
(foto: Aico Lind)
]]>
(foto: Miranda Spek)
]]>